Ե­ղեռ­նը արևմտա­հայ քրիս­տո­նյա­յի ա­ղոթ­քի լռու­թյան կամ սխալ բո­վան­դա­կու­թյան ար­ձա­գանքն էր. կյան­քը հնա­րա­վոր է հո­գու և մարմ­նի հա­մա­տեղ կեն­սու­նա­կու­թյամբ, մա­հը վրա է հաս­նում ոչ միայն մարմ­նի՝ կյան­քի հետ ան­հա­մա­տե­ղե­լի վի­ճա­կից, այլև գլ­խա­վո­րա­պես ոչ կեն­սու­նակ հո­գու պա­րա­գա­յում, երբ մի ողջ ազգ իր իսկ հա­մար անն­կա­տե­լի կեր­պով կորց­նում է այդ կեն­սու­նա­կու­թյու­նը, հետևան­քը լի­նում է ան­դառ­նա­լիո­րեն ող­բեր­գա­կան:

Մարդ­կու­թյու­նը իր ձմեռն է ապ­րում, ո­մանք գար­նան, ո­մանք՝ սառ­ցի դա­րաշր­ջա­նի ակն­կա­լի­քով: Մարդ­կու­թյան պատ­մու­թյան չորս շր­ջա­փու­լե­րը, տար­վա չորս ե­ղա­նակ­նե­րի և մար­դու կյան­քի չորս փու­լե­րը՝ ման­կու­թյան, պա­տա­նե­կու­թյան, ե­րի­տա­սար­դու­թյան և ծե­րու­թյան նման, հա­ջոր­դե­ցին ի­րար:

Աղոթքը միաժամանակ Աստծո որոնումն է և հանդիպումն է Նրա հետ, որը վերաճում է հաղորդակցության: Այսինքն, աղոթքը և՛ գործունեություն է, և՛ վիճակ, նաև որոշակի փոխհարաբերություն է Աստծո հետ ու վերաբերմունք` արարածների նկատմամբ:

Շատ մարդիկ այն համոզումն ունեն, թե իրենք կարող են Աստծուն ինչպես հարկն է ծառայել և պաշտել, եթե ըստ պատշաճի չհարգեն ու չընդունեն Նրա սպասավորներին՝ քահանաներին, ում Տերը ինքը կարգեց՝ որպես աստվածային շնորհների տնտեսներ և մատակարարներ:

Ընդհանրապես, աղանդը հոգևոր հյուծախտ է և աղվեսադրոշմ այն ընդունողի ճակատին, լինի անհատ քաղաքացի, թե հոգևորական, ազգ, թե Եկեղեցի:

Մարդը իր սերունդների մեջ փնտրում է իր դրախտը: Աշխարհ է գալիս մեկը, ով կարծես թե չկար ու եղավ, և բերում է իր հետ մի բան, որ մի ժամանակ կար, բայց կորսվեց:

Հորդորում է Տերը իրենց կյանքը համատարած հոգսի վերածող մարդկանց՝ հետամտեք Աստծո արդարությունը, որպեսզի ձեր առջև բացվի Աստծո ողորմության դուռը, որովհետև այդ դռան միակ բանալին Աստծո արդարության հանդեպ նախանձախնդրությունն է:

Հոգևոր խելք է անհրաժեշտ սեփական անձը քննելու համար, քանզի, ինչպես տեսնում ենք առօրյայում, խելագարի վարք են դրսևորում միայն ուրիշների գործերը քննողները, որոնք միաժամանակ լվանում են ոմանց ոսկորները, ոմանց` ուղեղները:

Մեծ տոնը, որի մասին հիշատակում է ավետարանիչը, Տաղավարահարաց տոնն էր: Այն նվիրված էր Եգիպտոսից` ստրկության տնից, հրեաների դուրս գալուն և Ավետյաց Երկիր ուղևորվելուն:

Մեղքի համը ճաշակած և աստվածային շնորհներից զրկված մարդը հայտնվեց մեղքի ստվերի` մահվան ճիրաններում: Այդ իսկ օրվանից սկսեց թաքնվել Աստծո ամենատես աչքից, որպեսզի Նա չտեսնի իր մերկությունը: